آیا می‌دانید آلرژی غذایی چیست؟ علائم و نشانه‌های آن را می‌شناسید؟ می‌دانید واکنش آلرژیک چیست و در طی آن چه اتفاقاتی می‌افتد؟ شایع‌ترین آلرژن‌های غذایی را می‌شناسید؟ آیا می‌دانید برای جلوگیری از واکنش آلرژیک چه کارهایی باید انجام دهید؟ می‌دانید آلرژی غذایی چگونه تشخیص داده می‌شود و درمان آن چیست؟ برای پاسخ به این سوالات با سایت بچگی همراه باشید.
آلرژی غذایی چیست؟
شیر، تخم مرغ، سویا، گندم، آجیل، بادام زمینی، ماهی و صدف از جمله رایج‌ترین غذاهایی هستند که باعث ایجاد آلرژی می‌شوند. آلرژی غذایی می‌تواند باعث واکنش‌های جدی و حتی مرگبار شود. بنابراین مهم است که بدانید چگونه یک واکنش آلرژیک را تشخیص دهید و در صورت بروز آن آمادگی مقابله با آن را داشته باشید.
علائم و نشانه‌های آلرژی غذایی چیست؟
با آلرژی غذایی، بدن طوری واکنش نشان می‌دهد که گویی آن محصول غذایی خاص مضر است. در نتیجه، سیستم ایمنی بدن (که با عفونت و بیماری مبارزه می‌کند) آنتی‌بادی‌هایی را برای مبارزه با آلرژن غذایی ایجاد می‌کند. هر بار که فرد غذا را می‌خورد (یا در برخی موارد، غذا را به دست می‌گیرد و یا آن را بو می‌کند)، بدن مواد شیمیایی مانند هیستامین آزاد می‌کند. این اتفاق باعث ایجاد علائم آلرژیک می‌شود که می‌تواند بر سیستم تنفسی، دستگاه گوارش، پوست و یا سیستم قلبی عروقی تأثیر بگذارد.
علائم آلرژی غذایی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خس خس سینه
- مشکل در تنفس
- سرفه کردن
- گرفتگی صدا
- سفتی گلو
- شکم درد
- استفراغ
- اسهال
- خارش، آبریزش یا ورم چشم
- کهیر
- لکه‌های قرمز
- ورم
- افت فشار خون که باعث سبکی سر یا از دست دادن هوشیاری می‌شود (غش کردن)
مردم اغلب به دلیل علائم مشابه، آلرژی غذایی را با عدم تحمل غذا (بیتابی خوراکی) اشتباه می‌گیرند. علائم عدم تحمل غذا می‌تواند شامل آروغ زدن، سوء هاضمه، باد معده، مدفوع شل، سردرد، عصبی بودن یا احساس گرگرفتگی باشد. اما عدم تحمل غذا:
- سیستم ایمنی را درگیر نمی‌کند
- ممکن است به این دلیل اتفاق بیفتد که فرد نمی‌تواند ماده‌ای مانند لاکتوز را هضم کند
- می‌تواند ناخوشایند باشد اما به ندرت خطرناک است
شایع‌ترین آلرژن‌های غذایی کدامند؟
یک کودک ممکن است به هر غذایی حساسیت داشته باشد، اما این 8 آلرژن رایج 90 درصد از واکنش‌های کودکان را تشکیل می‌دهند:
- شیر
- تخم مرغ
- بادام زمینی
- سویا
- گندم
- آجیل (مانند گردو و بادام هندی)
- ماهی
- آبزیان صدف‌دار
به طور کلی، اکثر کودکان مبتلا به آلرژی غذایی با بزرگ شدن، آلرژی آن‌ها برطرف می‌شود. از بین کسانی که به شیر حساسیت دارند، حدود 80٪ در نهایت حساسیت آن‌ها خوب می‌شود. حدود دو سوم افراد مبتلا به آلرژی به تخم مرغ و حدود 80 درصد آلرژی به گندم یا سویا تا سن 5 سالگی حساسیتشان برطرف می‌شود. اما سایر آلرژی‌های غذایی ممکن است سخت‌تر باشد.
در واکنش آلرژی غذایی چه اتفاقی می‌افتد؟
واکنش‌های آلرژی غذایی می‌تواند در افراد متفاوت باشد. حتی گاهی اوقات یک فرد می‌تواند در زمان‌های مختلف، واکنش متفاوتی از خود نشان دهد. بنابراین شناسایی و درمان سریع واکنش‌های آلرژی غذایی بسیار مهم است.
واکنش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- بسیار ملایم باشد و فقط یک قسمت از بدن را درگیر کند، مانند کهیر روی پوست
- شدیدتر باشد و بیش از یک قسمت از بدن را درگیر کند
- در عرض چند دقیقه یا تا 2 ساعت پس از تماس با غذا رخ می‌دهد
واکنش‌های آلرژی غذایی می‌تواند بر هر یک از این چهار ناحیه از بدن تأثیر بگذارد:
- پوست: برجستگی‌های قرمز خارش دار (کهیر)؛ اگزما؛ قرمزی و تورم صورت یا اندام‌ها؛ خارش و تورم لب‌ها، زبان یا دهان (واکنش‌های پوستی شایع‌ترین نوع واکنش هستند)
- دستگاه گوارش: درد شکم، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- سیستم تنفسی: آبریزش یا گرفتگی بینی، عطسه، سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس
- سیستم قلبی عروقی: سبکی سر یا غش
گاهی اوقات، یک آلرژی می‌تواند باعث واکنش شدیدی به نام آنافیلاکسی شود، حتی اگر واکنش قبلی خفیف باشد. آنافیلاکسی ممکن است با برخی از علائم مشابه یک واکنش عادی شروع شود، اما می‌تواند به سرعت بدتر شود. ممکن است فرد دچار مشکل تنفسی یا بیهوشی شود. ممکن است بیش از یک قسمت از بدن درگیر باشد. آنافیلاکسی اگر درمان نشود، می‌تواند باعث مرگ شود.
آلرژی غذایی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر احتمال این وجود دارد که کودک شما آلرژی غذایی داشته باشد، پزشک در مورد موارد زیر از شما سوال می‌پرسد:
- علائم کودک
- هر چند وقت یکبار واکنش اتفاق می‌افتد
- زمان بین خوردن یک غذای خاص و شروع علائم
- آیا هر یک از اعضای خانواده آلرژی یا شرایطی مانند اگزما و آسم دارند
پزشک به دنبال هر گونه شرایط دیگری که می‌تواند باعث علائم شود، می‌گردد. به عنوان مثال، اگر به نظر می‌رسد کودک شما پس از نوشیدن شیر دچار اسهال شده است، پزشک ممکن است بررسی کند که آیا عدم تحمل لاکتوز می‌تواند علت آن باشد یا خیر. بیماری سلیاک وضعیتی که در آن فرد نمی‌تواند پروتئین گلوتن را تحمل کند هم می‌تواند علائم مشابهی ایجاد کند.
پزشک ممکن است شما را به یک متخصص آلرژی (آلرژیست) ارجاع دهد. آلرژیست احتمالاً سوالات بیشتری می‌پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. آلرژیست ممکن است آزمایشاتی مانند موارد زیر را برای کمک به تشخیص، تجویز کند:
- تست آلرژی پوستی: این آزمایش شامل قرار دادن عصاره‌های مایع آلرژی زا روی ساعد کودک و منتظر ماندن برای دیدن لکه‌های برآمده مایل به قرمز در عرض 15 دقیقه است.
- آزمایش خون
اگر نتایج آزمایش نامشخص باشد، متخصص آلرژی ممکن است یک چالش غذایی انجام دهد. در طی این آزمایش، فرد در حالی که تحت نظر پزشک است به آرامی مقدار کمی از آلرژن غذایی را می‌خورد. این آزمایش باید در مطب متخصص آلرژی یا بیمارستان با دسترسی به مراقبت‌های پزشکی و داروی فوری انجام شود زیرا ممکن است یک واکنش فرد به این آزمایش باعث مرگ او شود.
آلرژی غذایی چگونه درمان می‌شود؟
اگر کودک شما آلرژی غذایی دارد، متخصص آلرژی به شما در ایجاد یک برنامه درمانی کمک می‌کند. درمان معمولاً به معنای اجتناب از آلرژن و تمام غذاهای حاوی آن است. شما باید برچسب مواد غذایی را بخوانید تا بتوانید از آلرژن جلوگیری کنید.
هیچ درمانی برای آلرژی غذایی وجود ندارد. اما داروها می‌توانند علائم جزئی و شدید را درمان کنند. آنتی هیستامین‌ها ممکن است برای درمان علائمی مانند کهیر، آبریزش بینی یا درد شکم ناشی از یک واکنش آلرژیک استفاده شوند. اگر کودک شما هر نوع حساسیت غذایی جدی داشته باشد، پزشک از او می‌خواهد که در مواقع اضطراری یک تزریق‌گر خودکار اپی نفرین به همراه داشته باشد.
علائم و نشانه‌های آنافیلاکسی که به اپی نفرین نیاز دارند عبارتند از:
- گرفتگی صدا
- احساس سفت شدن گلو
- تورم در دهان
- مشکل در تنفس
- هر گونه علائم در بدن مانند کهیر و درد شکم
- ترکیب دیگری از دو یا چند علامت که قسمت‌های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد
جمع بندی
آلرژی غذایی در بسیاری از کودکان دیده می‌شود. در برخی از آن‌ها با بالا رفتن سن کودک، آلرژی برطرف می‌شود اما در برخی دیگر آلرژی در بزرگسالی هم همراه آن‌ها خواهد بود. آلرژی غذایی هیچ درمان خاصی ندارد اما با دارو می‌توان علائم آن را کنترل کرد. از آنجایی که نمی‌توان آلرژی غذایی را درمان کرد، بهترین راه برای جلوگیری از آن دوری از آلرژن است.
در یک واکنش آلرژیک هر ثانیه بسیار مهم است. اگر کودک شما علائم واکنش آلرژیک جدی دارد، فوراً تزریق‌گر خودکار اپی نفرین را به او بدهید. همچنین اگر علائم او دو قسمت مختلف بدن (مانند کهیر همراه با استفراغ) را درگیر کرد، بلافاصله از تزریق‌گر خودکار استفاده کنید. سپس با اورژانس تماس بگیرید و فرزندتان را به بیمارستان ببرید. همراه داشتن یک آنتی هیستامین بدون نسخه برای کودک ایده بسیار خوبی است، زیرا آنتی هیستامین‌ها می‌توانند به درمان علائم خفیف آلرژی کمک کنند.
پینگ بک: طرز تهیه چند سوپ از ۶ ماهگی تا ۱۰ ماهگی - بچگی