زمستان همیشه با برف و بارشهای فراوان همراه است. برخی از مردم نسبت به چنین هوایی ذوقزده هستند و خیلی زود از خانه بیرون میزنند. شاید شما هم جز این دسته افراد باشید و از برف و سرما لذت میبرید. با این حال، در هنگام بازی و تفریح نیز باید محتاط باشید و خطر سرمازدگی را در نظر بگیرید. سرما آرامآرام به بافتهای سلولی آسیب میزند و برای خردسالان بسیار خطرناک است. به همین دلیل، در این مقاله به بررسی سرمازدگی در کودکان اشاره میشود. برای محافظت از دلبندتان، با سایت بچگی همراه باشید.
سرمازدگی در کودکان
یخزدگی زمانی رخ میدهد که سرمای شدیدی به پوست شما یا فرزندتان برسد. در چنین شرایطی پوست، اعصاب، سلولها و لایهی اولیه پوست یخ میزند. باران، برف، آب و باد به سرعت سرمازدگی میافزایند و باعث انجماد مایعات و بافتهای سلولی میشوند. کمکم جریان خون نیز مختل شده و مرگ سلولی را به دنبال دارد. شدت یخزدگی در افراد مختلف فرق میکند و مانند سوختگی دارای درجهبندی است و سیاهی پوست را به دنبال دارد.
قسمتهایی از بدن آسیبپذیر و کوچکتر هستند و فوراً تحتتأثیر سرما قرار میگیرند. دستها، پاها، سرانگشتها، گوشها، بینی، چانه و گونه از جمله این نواحی به شمار میروند.

کودکان نیز بیشتر در معرض خطر سرمازدگی هستند و گرمای بدن خود را زودتر از دست میدهند. آنها حاضر نیستند از بازیهای زمستانی دست بکشند. شاید خردسال شما همینگونه باشد و دلش میخواهد تفریح کند. شما هم چارهای ندارید و باید در مقابل سرما از او محافظت کنید. برای این امر بهتر است از علل یخزدگی و راههای پیشگیری از آن آگاه باشید.
علت سرمازدگی در کودکان
یخزدگی با قرار گرفتن در معرض هوای سرد رخ میدهد. برخی از عوامل دیگر عبارتاند از:
- دمای زیر صفر درجه سانتیگراد
- مدت زمان قرار گرفتن در معرض هوای سرد
- باد و بوران
- نوع پوشش و رطوبت لباس
- کاهش جریان خون به دلیل بیماریهای چون دیابت
- پوشش نامناسب کودک و لباسهای نازک
- پوشیدن چکمه، دستکش و جورابهای تنگ که جریان خون را مختل میکنند.
کوچولو شما بیشتر در معرض خطر قرار میگیرند؛ زیرا امکان دارد برای بازی عجله داشته باشد و جانب احتیاط را در نظر نگیرد. او فقط به تفریح فکر میکند و خطرات را در نظر نمیگیرد. شما میتوانید با صحبت کردن و پوشیدن لباس مناسب مشوق کودک خود باشید.
علائم سرمازدگی در کودکان
شدت یخزدگی متفاوت است و هر کودک نشانههای مختلفی را تجربه میکند. در اینجا به شایعترین علائم آن اشاره میشود:
- رنگ پوست تغییر میکند و سفید میشود.
- پوست کودک میسوزد و گزگز میکند.
- سوزش، بیحسی و درد را تجربه میکند.
- کمکم پوست دچار تورم و قرمزی میشود.
- زمانی که سرمازدگی شدید باشد، همان نواحی یخزده تاول میزند یا زخم میشود.
- در سرما و یخزدگی شدید به بافتهای عمیقتر مانند ماهیچه، استخوان و چربی آسیب میزند.
- پوست رفتهرفته به رنگ بنفش تیره یا سیاه در میآید و دچار عفونت میشود.
البته نوع خفیفتری از یخزدگی هم وجود دارد که مناطقی از پوست مانند نوک بینی، گوشها، گونهها و انگشتان پا را درگیر میکند. در این هنگام پوست کودک قرمز و بیحس میشود و سرانگشتهایش گزگز میکند. اگر چنین اتفاقی رخ داد، خردسال خود را به داخل بیاورید. از کمپرس آب گرم استفاده کرده یا آن ناحیه را در آب غوطهور کنید. این کار حرارت و گرما را به پوست او برمیگرداند. در ضمن از ماساژ یا مالیدن محل یخزدگی خودداری کنید. اگر گرمکردن پوست کمکی نکرد و علائم تشدید شد، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
پیشگیری از سرمازدگی در کودکان
برای جلوگیری از سرمازدگی کودک خود نکات زیر را رعایت کنید:
پوشیدن لباس مناسب
خردسالان برای پوشیدن لباس مناسب مقداری تقلا میکنند. امکان دارد کودک شما نیز لباس نازکی انتخاب کند یا برای بیرونرفتن عجله داشته باشد. با این حال، مهم است که به او آموزش دهید لباس مناسبی به تن کند؛ مخصوصاً هنگامی که هوا خیلی سرد است.
برای این کار میتوانید به یک خرید زمستانی بروید. چکمهها گرم، دستکشهای رنگی و کلاه کودک را هیجانزده میکند. به همین دلیل بهتر به حرف شما توجه کرده و لباسهای جدید را با ذوق میپوشد.
اگر کودک شما نوپا است، یک لایه لباس اضافی تنش بپوشانید. او به نسبت شما سریعتر دچار سرما میخورد و دستهای کوچکش یخ میزند. مگر اینکه آنقدر بزرگ شده باشد که بتواند حرف بزند و از سرمای هوا اعتراض کند. در غیر این صورت نباید مدت طولانی او را در سرما نگه دارید و در صورت مشاهده سفیدی پوست یا هر گونه علائم او را فوراً به خانه ببرید.
نوزاد خود را میتوانید در پتوی نرم بپیچید تا سرما نخورد. از پوشاندن لباسهای تنگ که باعث کاهش جریان خون میشود، جداً خورداری کنید.
علائم سرمازدگی در کودکان را بشناسید
قرمز شدن دستها و سرانگشتها اولین نشانههای سرمازدگی است. بعد از تشخیص آن، کودک را به خانه بیاورید و با اقدامات فوری او را گرم کنید. آگاهی از علائم در تشخیص به موقع سرمازدگی کمک میکند و کودک را از خطر یخزدگی نجات میدهد.
توجه داشته باشید که نوک بینی، سرانگشتهای دست و پا، گوشها و گونه زودتر سفید میشوند. گاهی نیز به زردی میزنند. این نکته به شما کمک میکند راحتتر علائم را بشناسید و یخزدگی را تشخیص دهید. اگر سرمازدگی شدید بود، او را فوراً به اولین درمانگاه ببرید.
جانب احتیاط را رعایت کنید
زمانی که برف میبارد، بسیاری از کودکان سر از پا نمیشناسند و دلشان میخواهد ساعتها بازی کنند. اگر خردسال شما نیز چنین است، باید نکات ایمنی را به او یادآوری کنید:
- زمانی که هوا خیلی سرد است چند لایه لباس بپوشد. پوشش او باید به گونهای باشد که انگشتهای دست و پایش را بپوشاند.
- موقع بازی در فضای باز نباید لباسهای نازکی به تن داشته باشد.
- اجازه ندارد وسط خیابان برف بازی کند یا سر بخورد.
- کودک در هنگام بازی و فعالیتهای مختلف عرق میکند و دلش میخواهد از شر لباسها خلاص شود. شما به او توضیح دهید که نباید دستکشها یا لباس خود را در بیاورد وگرنه دچار یخزدگی میشود.
- زمانی هم که لباسهایش خیس شد باید به خانه برگردد و آنها را عوض کند.
- مراقب علائم اولیه باشید و به کودک خود بیاموزید مراقب سرمازدگی باشد.
- قبل از بازی یا بعد از اینکه کودک از بیرون برگشت میتوانید به او یک نوشیدنی گرم یا سوپ بدهید. این کار از یخزدگی او جلوگیری کرده و او را گرم نگه میدارد.
- بعد از بازی انگشتان پا، دست، بینی و گوشهایش را بررسی کنید. در صورت مشاهده هر گونه علائم اقدامات لازم را انجام دهید.
درمان سرمازدگی در کودکان
همانطور اشاره شد، سرمازدگی درجههای مختلفی دارد. به همین دلیل، بهبود آن بر اساس میزان و شدت آسیب متفاوت است. گاهی باید به پزشک متخصص مراجعه شود و کودک تحت درمان قرار بگیرد. برخی اوقات نیز درمانهای خانگی پاسخگو است. در اینجا با چند راهکار آشنا میشوید.
اقدامات اولیه
- آرام بمانید و به کودک خود اطمینان دهید به زودی خوب میشود.
- کودک خود را به جای گرمی ببرید و لباسهایش را عوض کنید.
- پارچههای گرم را روی محل آسیبدیدگی قرار دهید و به محض سرد شدن آنها را دوباره عوض کنید. این کار را به مدت سی دقیقه انجام دهید.
- محل آسیبدیده را گرم، خشک و تمیز نگه دارید.
- به کودک نوشیدنی گرم بدهید و او را با پتو بپوشانید.
- در صورت آسیبدیدگی بین انگشتان دست و پا، گاز یا پنبه بگذارید.
بهبود کودک به علائم، سن و میزان سرمازدگی بستگی دارد. امکان دارد اقدامات بالا کافی نباشد و پوست سیاه و بنفش شده و نشانهها بدتر شود. در این صورت حتماً به پزشک مراجعه کنید. گاهی یخزدگی به بافتهای عمیقتر آسیب میزند و نیاز به جراحی دارد. در این روش بافتهای مرده را برمیدارند تا کودک بهبود یابد. البته برای استفاده از چنین روشهایی باید با پزشک مشورت کنید و در مورد خطرات، مزایا و عوارض درمان آگاه باشید.
مراجعه به اورژانس
اگر علائم تشدید شد، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید. کودک را داخل یک پتو بپیچید و او را به بیمارستان ببرید. در چنین مرحلهای خردسال در معرض خطر عفونت و آسیبهای جدی قرار دارد. شما می توانید اقدامات اولیه را در مورد او انجام دهید. دستها و پاهایش را خیلی آرام و با پارچهای لطیف ببندید. این کار به گرم شدن او کمک میکند. در صورتی که احساس کردید پوست او سردتر میشود، او را نزدیک خود نگه دارید تا گرم شود. با این حال نباید دستها و پاهایش را ماساژ دهید. برخی از این نبایدها عبارتاند از:
- از بخاریهای برقی برای گرم نگه داشتن استفاده نکنید. گرمای مستقیم موجب سوزش و تحریک بیشتر پوست میشود.
- ناحیه آسیبدیده را نباید ماساژ یا مالش دهید.
- اگر احتمال انجماد وجود دارد، آن ناحیه را دوباره گرم نکنید. سرد و گرم شدن پوست میتواند به بافتها آسیب بزند.
- به تاولها دست نزنید.
- اگر پاهای فرزندتان دچار سرمازدگی شده است، اجازه ندهید روی پای خود راه برود.
سخن پایانی
سرمازدگی موجب بیحسی، گزگز و تغییر رنگ پوست میشود. شما باید برای جلوگیری از آسیبدیدگی بیشتر علائم را شناخته و کودک را فوراً به اورژانس ببرید. برای آگاهی از نشانههای سرمازدگی این مطلب را مطالعه کنید و در صورت آسیبدیدگی فرزندتان، فوراً اقدامات اولیه را انجام دهید. مهمترین نکتهای که باید در چنین شرایطی بهخاطر داشته باشید این است که آرامش خود را حفظ کنید. شما باید به کودک نیز امیدواری بدهید و او را آرام نگه دارید.
سؤالات متداول
دمای زیر صفر درجه سانتیگراد، مدت زمان قرارگیری در هوای سرد، باد و بوران، پوشش نامناسب کودک و لباسهای نازک، پوشیدن چکمه، دستکش و جورابهای تنگ که جریان خون را مختل میکند و رطوبت لباس از جمله علل سرمازدگی در کودکان هستند.
رنگ پوست به سفیدی میزند، پوست کودک میسوزد و گزگز میکند، بیحسی و درد، پوست دچار التهاب و قرمزی میشود. زمانی سرمازدگی شدید باشد نواحی یخزده تاول میزند و زخم میشود. در سرما و یخزدگی شدید به بافتهای عمیقتر مانند ماهیچه، استخوان و چربی آسیب میرسد. پوست رفتهرفته به رنگ بنفش یا سیاه در میآید و عفونت میکند. سرمازدگی دقیقا مانند سوختگی درجهبندی دارد و شدت آن در افراد مختلف فرق میکند.
به او هشدار دهیم که لباس مناسب بپوشد و عجله نکند. اگر در اثرر فعالیتهای زیاد عرق کرد، لباسهایش را در نیاورد وگرنه دچار سرمازدگی میشود. زمانی که لباسهایش خیس میشود، باید فوراً به خانه برگردد. علائم اولیه را بهخاطر داشته باشید و در صورت مشاهده هر کدام از آنها، به خانه برگردید. بعد از اینکه کودک از بیرون برگشت یک نوشیدنی داغ یا سوپ به او بدهید. این کار او را گرم نگه میدارد و از یخزدگی جلوگیری میکند.
کودک خود را با لباسهای گرم بپوشانید، پارچههای گرم را روی محل آسیبدیدگی قرار دهید. محل آسیبدیده را گرم، خشک و تمیز نگه دارید. در صورتی آسیبدیدگی پا یا دست، بین انگشتان او پنبه بگذارید. در صورتی که اقدامات جوابگو نبود و علائم تشدید شد، فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید