والدین از نظر بیولوژیکی برای محافظت از فرزندان خود در برابر هرگونه آسیب آماده شده‌اند. به همین دلیل است که سندروم مونچاوزن توسط پروکسی یک بیماری گمراه‌کننده است. والدین مبتلا به این اختلال، برای جلب توجه، علائم بیماری‌های مختلف را در فرزندان خود پیدا و سناریوسازی می‌کنند. در نتیجه، آن‌ها در پی جعل علائم، به فرزندان خود آسیب جدی وارد می‌کنند. علاوه بر این، کودکان آن‌ها ممکن است دارو و درمان‌های غیرضروری و اغلب خطرناک دریافت کنند. در پی دریافت داروهای غیرضروری، آن‌ها می‌توانند به شدت بیمار شوند و حتی بمیرند. با سایت بچگی همراه باشید تا بیش‌تر با این سندروم آشنا شوید.
سندرم مونچاوزن چیست؟
سندرم مونچاوزن که یک اختلال رفتاری در نظر گرفته می‌شود، یک بیماری روانی جدی است. از همین روی، افراد مبتلا به مونچاوزن مشکلات عاطفی شدیدی را تجربه می‌کنند. افراد مبتلا به این اختلال، عموما انگیزه‌ای برای پول یا سایر کالاهای مادی ندارند. در واقع، آن‌ها در درجه اول به دنبال توجه هستند. بنابراین، ابتلا به بیماری‌هایی را ادعا می‌کنند که توجه دوستان و حامیان آنلاین را به خود جلب کنند.
کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی اشاره می‌کند که این اختلال با تمارض کردن تفاوت دارد. انگیزه کسانی که تمارض می‌کنند اکثرا نفع مالی، اجتناب از مشکلات قانونی، یا محافظت کردن از خود به شکل‌های متفاوت است.
دلیل انتخاب این اسم برای این اختلال
سندرم مونچاوزن از نام بارون فریهر فون مونچاوزن، افسر سواره‌نظام آلمانی قرن هجدهم وام گرفته شده است. بارون به بیان اغراق‌آمیز تجربیات زندگی خود معروف بود. او پس از انتشار مجموعه‌ای از داستان‌هایش به شهرت رسید. امروزه از سندرم مونچاوزن تحت عنوان «اختلال ساختگی» نیز یاد می‌شود.
انواع مختلف سندروم مونچاوزن
این اختلال روانی با توجه به فرد یا افرادی که مورد اذیت و آزار قرار می‌دهد، به دو دسته تقسیم می‌شود:
سندروم مونچاوزن؛ «اختلال تحمیل‌شده به خود»
افراد مبتلا به این سندروم، مشکلات جسمی یا روحی خود را جعل می‌کنند. آن‌ها این کار را برای جلب توجه انجام می‌دهند. افراد مبتلا به مونچاوزن گاهی اوقات علائم یا بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنی را نیز جعل می‌کنند. برای مثال، ممکن است وانمود کنند که توهم بینایی دارند یا صداهایی را می‌شنوند. آن‌ها حتی حاضرند تحت آزمایش‌ها و عمل‌های دردناک قرار بگیرند.
سندروم مونچاوزن؛ «اختلال نیابتی یا تحمیل‌شده به دیگری»
در موارد سندرم مونچاوزن نیابتی، افراد مبتلا به این اختلال در دیگران، معمولاً کودکان، وجود بیماری‌هایی را ادعا می‌کنند. این ادعاها می‌توانند شامل اختلال عدم رشد، آلرژی، آسم، استفراغ، اسهال، تشنج و عفونت باشند. در برخی موارد هم دیده شده که ابتلا به سرطان، بیماری‌های مزمن، مشکلات معده و سایر بیماری‌های جدی را مدعی شده‌اند.
قربانی افراد مبتلا به این اختلال می‌تواند هر کسی باشد که تحت مراقبت آن‌ها قرار می‌گیرد. از جمله کودکان، افراد مسن، افراد ناتوان و حیوانات خانگی. مادران بیش‌تر از باقی افراد با تشخیص اختلال مونچاوزن نیابتی روبه‌رو می‌شوند. با این حال، پدران نیز می‌توانند از این اختلال رنج ببرند. اختلال مونچازون وکالتی نوعی کودک‌آزاری در نظر گرفته می‌شود. در واقع، کارشناسان آن را به عنوان «کودک‌آزاری پزشکی» توصیف می‌کنند.
اختلال آسپرگر در کودکان؛ علائم، علل و درمان آن
برای خواندن ادامه مطلب روی تصویر کلیک کنید.
اختلال مونچاوزن تا چه اندازه شایع است؟
سندروم مونچاوزن نیابتی یک اختلال نسبتا نادر است. آمار قابل اعتمادی در مورد تعداد کل افرادی که از این اختلال رنج می‌برند وجود ندارد. این به این دلیل است که افراد مبتلا به مونچاوزن احتمالاً در مورد آن دروغ می‌گویند. این افراد اصرار دارند که علائم کاذب آن‌ها واقعی است. علاوه بر این، اغلب به دنبال درمان برای خود یا فرزندان‌شان در بسیاری از مراکز درمانی مختلف هستند. بنابراین آمارها گمراه‌کننده است. بیش‌تر قربانیان مونچاوزن نیابتی، کودکان پیش‌دبستانی هستند. با این حال، برخی از موارد مربوط به نوجوانان و بزرگسالان هم گزارش شده است.
کودکان همچنین ممکن است از مونچاوزن تحمیل‌شده به خود رنج ببرند. اما این اختلال اغلب جوانان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
چرا تشخیص این اختلال دشوار است؟
در یک نگاهی کلی، منطقی است که پرستاران، پزشکان، دوستان و آشنایان به والدین بابت نگرانی در مورد سلامت فرزندشان مشکوک نباشند. به این خاطر که به نظر می‌رسد مادر یا مراقب او، بسیار نگران و دل‌بسته به کودک هستند. اما در حقیقت، فرد عمداً علائم کودک را به صورت اغراق‌شده بیان می‌کند. اغلب، افراد مبتلا به سندروم مونچاوزن نیابتی از کارکنان مراکز درمانی یا دانش‌آموخته رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی هستند. بنابراین، می‌دانند که چه علائم خاصی را در کودکان مهم‌تر و پررنگ‌تر نشان دهند. به همین دلیل، پزشکان آن‌ها قادر به تشخیص صحیح بیماری نیستند.
حقه‌های افراد مبتلا به سندروم مونچاوزن
افراد مبتلا به این سندروم به شکل‌های مختلفی دروغ می‌گویند تا ادعای خود مبنی بر بیمار بودن خود یا دیگری را قابل‌باور نشان دهند. برخی از این حقه‌ها عبارتند از:
- دست‌کاری کردن جواب آزمایش‌ها (برای مثال، آلوده کردن نمونه ادرار با خون)
- جعل کردن سوابق پزشکی
- ایجاد علائم مسمومیت، خفگی و اختلال در بلع
- تزیق کردن مواد مختلف به فرد و ایجاد عفونت
توجه داشته باشید که فرد مبتلا ممکن است از این روش‌ها برای ثابت کردن بیمار بودن خودش هم استفاده کند.
اختلال مونچاوزن با چه علائمی شناخته می‌شود؟
افراد مبتلا به این اختلال رفتار مشابهی دارند و از یک الگوی مشابه پیروی می‌کنند. افراد مبتلا ممکن است تعدادی یا تمامی علائم زیر را داشته باشند.
- والد یا پرستار کودک/ سالمند هستند. معمولاً مادران بین ۲۰ تا ۴۰ سال مبتلا به این اختلال تشخیص داده می‌شوند. از آنجایی که به نظر می‌رسد بسیار نگران سلامت فرزندشان هستند، کادر درمانی به ادعاهای آن‌ها اعتماد می‌کنند.
- دانش‌آموخته رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی هستند. این افراد به جزئیات و اطلاعات پزشکی علاقه‌مندند و آگاهی نسبتا بالایی در این زمینه دارند.
- از جلب توجه متخصصان و پزشکان لذت می‌برند.
- در محیط بیمارستان احساس راحتی و آرامش زیادی دارند.
تشخیص سندروم مونچاوزن نیابتی
افراد مبتلا به مونچاوزن نیابتی می‌توانند با ایجاد علائم و دست‌کاری آزمایش‌ها، تشخیص پزشک را به میل خودشان تغییر دهند. در نتیجه، تشخیص این اختلال بسیار دشوار خواهد بود. علاوه بر این، افراد مبتلا به این سندروم درمورد کاری که انجام می‌دهند دروغ می‌گویند. در واقع، آن‌ها اغلب به انکار کارهایی که انجام داده‌اند، حتی پس از برملا شدن حقیقت ادامه می‌دهند.
بنابراین، پزشکان ابتدا هرگونه بیماری روانی یا جسمی واقعی را در ارتباط با فرد مبتلا به این اختلال رد می‌کنند. در مرحله بعد، آن‌ها به دنبال مدارک خاصی برای اثبات این که فرد بدون دلیل تحت درمان بوده می‌گردند. متخصصان به دنبال مدارک و نشانه‌های خاصی هستند که در ادامه بررسی می‌کنیم.
نشانه‌های قربانی‌های سندورم مونچاوزن نیابتی
- کودک قربانی سابقه چندین‌بار بستری شدن در بیمارستان، مراجعه به کلینیک و ویزیت پزشک دارد. گاهی اوقات این سوابق مربوط به شهرهای مختلف هستند.
- والد یا پرستار کودک از بدتر شدن وضعیت کودک به کادر درمان گله می‌کند.
- علائم کودک همیشه زمانی رخ می‌دهد که پزشکان آنجا نباشند.
- وضعیت کودک در بیمارستان بهبود پیدا می‌کند، اما علائم پس از بازگشت به خانه عود می‌کنند.
- به نظر می‌رسد روند درمان روی بیماری فرد تاثیر نداشته و بهبود پیدا نمی‌کند.
- نتایج غیرمعمول و حتی از نظر بالینی غیرممکن هستند و با وضعیت و علائم گزارش‌شده کودک مطابقت ندارند.
- اشتیاق زیاد والد/ پرستار برای انجام آزمایشات یا اقدامات اضافی
- وجود مواد شیمیایی یا سایر مواد خارجی در خون، مدفوع یا ادرار کودک
- بروز علائم جدید پس از منفی اعلام شدن آزمایش‌های قبلی
- وجود سایر بیماری‌های غیرعادی یا مرگ فرزندان در سابقه خانوادگی
- نمونه‌های خون ارسالی که با خون کودک مطابقت ندارند
- والدین اصرار دارند که کودک بیمار است حتی اگر تشخیص چیز دیگری باشد.
علل ابتلا به سندروم مونچاوزن
- علت اصلی به وجود آمدن سندرم مونچاوزن، تمایل فرد به جلب توجه و همدردی از سوی پزشکان، پرستاران و سایر متخصصان است.
- افراد مبتلا به این اختلال ممکن است از فریب دادن افرادی که آن‌ها را مهم و قدرتمند می‌دانند، مانند پزشکان و روان‌پزشکان، احساس رضایت کنند. این کار به این افراد احساس باهوش بودن می‌دهد.
- افراد مبتلا به سندرم مونچاوزن نیابتی از همدردی‌های افراد در شبکه‌های اجتماعی لذت می‌برند. از آنجایی که مخاطبان دور هستند، حامیان آنلاین مانند اعضای خانواده مشکوک نمی‌شوند.
- برخورداری از منافع مالی هم بی‌تاثیر نیست. والدین مبتلا به مونچاوزن نیابتی اغلب موفق به دریافت هدایا و سفرهای رایگان برای فرزندان «بیمار» خود می‌شوند.
عوامل زمینه‌ای
علل زمینه‌ای مونچاوزن ناشناخته‌ترند. محققان بر این باورند که ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- عوامل بیولوژیکی یا ژنتیکی. پس از انجام MRI، ناهنجاری‌هایی در ساختار مغز برخی از بیماران تشخیص داده شده است.
- روابط ناسالم با والدین در دوران کودکی و احساس گناه طاقت فرسا.
- سابقه ابتلا به بیماری‌های مکرر در کودکی و بستری شدن در بیمارستان. در نتیجه، آن‌ها سعی می‌کنند بارها و بارها این تجربه را دوباره زنده کنند زیرا قادر به کنار آمدن با آن یا پردازش آن نیستند.
- · وجود سایر اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت مرزی یا اختلال شخصیت نارسیستیک
- اعتیاد به مواد مخدر و محرک
چه اتفاقی برای قربانیان مونچاوزن نیابتی می‌افتد؟
هنگامی که کسی به والدین یا پرستار کودک مشکوک شود، علائم کودک ممکن است افزایش یابد. به این دلیل که فرد متهم در تلاش برای اثبات وجود بیماری است. بنابراین، دوز داروها را تغییر می‌دهد، با وسواس بیش‌تری از کودک مراقبت می‌کند و او را ناتوان‌تر از قبل جلوه می‌دهد. در برخی موارد، والدین یا سرپرست این اتهامات را رد و ممکن است برای ادامه این رفتار، به مکان دیگری نقل مکان کنند. از این رو، کودک همچنان در خطر خواهد بود.
کیس‌های مشهور مبتلایان به اختلال مونچاوزن
پرونده‌های جنایی معروف بسیاری از سندرم مونچاوزن وجود دارد. شاید مشهورترین مورد اخیر مربوط به دی‌دی بلانچارد باشد. بلانچارد دخترش، جیپسی رز، را تا زمانی که زنده بود روی ویلچر نگه داشت. جالب است بدانید که جیپسی رز هیچ مشکلی در راه رفتن نداشت. علاوه بر این، بلانچارد ادعا می‌کرد که جیپسی به سرطان خون، دیستروفی عضلانی و سایر بیماری‌های جدی و نادر مبتلا بوده است. جیپسی به خاطر قتل مادرش در سال 2015 محکوم شد. مینی‌سریال تظاهر از روی داستان زندگی این مادر و دختر ساخته شده است.
در یک پرونده دیگر در ارتباط با مونچاوزن نیابتی، 9 نفر از فرزندان ماریبت تینینگ در سنین پایین مردند. هشت مورد از مرگ‌ها مشکوک بودند. پس از آن، تینینگ اعتراف کرد و به 20 سال حبس محکوم شد.
این‌ها تنها تعدادی از موارد مستند سندروم مونچاوزن نیابتی هستند. علاوه بر این، داستان‌های آزاردهنده زیادی از افرادی وجود دارد که به خود آسیب می‌رسانند.
درمان سندرم مونچاوزن
اولین قدم در درمان سندرم مونچاوزن این است که اقدامات خطرناک فرد نسبت به خود یا دیگران را متوقف کند. پس از آن، روان‌درمانی موثرترین درمان برای رسیدگی به علل ریشه‌ای این اختلال است. با این حال، اکثر افراد مبتلا به مونچاوزن از اعتراف به این اختلال خودداری می‌کنند. بنابراین، آن‌ها در برابر تحت درمان قرار گرفتن مقاومت می‌کنند. از همین رو، درمان موثر نخواهد بود.
اگر فرد با درمان موافقت کند، رویکردها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درمان شناختی-رفتاری: این روش به دنبال تغییر تفکر و رفتار فرد است. با این روش فرد یاد می‌گیرد تحت تاثیر افکار منفی، به خود یا دیگری آسیبی وارد نکند.
- خانواده درمانی: در خانواده درمانی، بستگان فرد یاد می‌گیرند که چگونه از تشدید رفتار منفی فرد بیمار جلوگیری کنند. ناگفته نماند که اکثر افراد مبتلا به این اختلال خانواده خود را رها می‌کنند.
- گروه درمانی: شرکت در جلسات گروه درمانی ممکن است به فرد مبتلا به این اختلال کمک کند که کمتر احساس تنهایی و انزوا کند.
- درمان بیماری‌های روانی موازی: افراد مبتلا به سندرم مونچاوزن ممکن است از بیماری‌های روانی دیگری هم رنج بکشند. بیماری‌هایی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات شخصیتی. در صورت بهبود پیدا کردن این مشکلات، شدت این اختلال هم کاهش پیدا می‌کند.
اختلال وسواس فکری در کودکان؛ علل و راه های درمان آن
برای خواندن ادامه مطلب روی تصویر کلیک کنید.
مصرف دارو تا چه میزان تاثیرگذار است؟
مصرف دارو برای درمان اختلال مونچاوزن موثر نیست. گاهی اوقات، پزشکان ممکن است برای کنترل شرایط دارو تجویز کنند. با این حال، افراد مبتلا به مونچاوزن باید هنگام مصرف دارو به دقت تحت نظر باشند. دلیلش هم این است که ممکن است از آن برای آسیب رساندن به خود یا دیگران استفاده نامناسب کنند.
سوالات متداول
بسیاری از افراد هر دو نوع سندرم مونچاوزن را دارند. در واقع، طبق گزارش روان‌پزشکی تایمز، 30 تا 70 درصد از کسانی که وجود بیماری خاصی را در کودکان جعل می‌کنند، بیماری‌هایی را نیز در خود جعل می‌کنند.
بله؛ این اختلال ربطی به جنسیت و سن افراد ندارد.
بله؛ جیپسی در حال حاضر زنده بوده و به دلیل قتل مادرش در زندان به سر می‌برد.
سخن پایانی
به طور خلاصه، سندرم مونچاوزن اختلال نادر اما بسیار جدی‌ای به شمار می‌آید. پزشکان، پرستاران و کسانی که با کودکان کار می‌کنند باید از علائم آن آگاه باشند. از این رو، آن‌ها می‌توانند از کودکان در برابر آسیب محافظت کنند.
ممنونیم که تا پایان این مطلب همراه ما بودید. منتظر خواندن نظرات ارزشمند شما در بخش دیدگاه‌ها هستیم.
دیدگاهتان را بنویسید