مشاور کودک؛ وظایف یک مشاور کودک چیست؟ و چرا کودکان به مشاوره نیاز دارند؟

زمانی صحبت از مشاور یا سلامت روان به میان می‌آید، اغلب مردم کودکان را در این مورد نادیده می‌گیرند و فکر می‌کنند فقط بزرگسالان به اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی و اندوه و غیره دچار می‌شوند اما واقعیت چنین نیست و هرساله ۲۰ درصد از کودکان از بیماری‌های روانی رنج می‌برند و به مشاور کودک احتیاج دارند.

اکثر مردم تصور می‌کنند که کودکی دوران خوبی است. از این‌ رو سلامت روان در کودکان را نادیده می‌گیرند و ممکن است این واقعیت را رد کنند که آن‌ها با استرس و اختلالات روانی سروکار دارند. با این حال کودکان مشکلات روانی و عاطفی مانند افسردگی، استرس و اضطراب پس از سانحه را تجربه می‌کنند که بزرگسالان نیز آن‌ها را تجربه می‌کنند. البته علائم این اختلالات در کودکان و بزرگسالان فرق می‌کند و برای اطمینان باید به مشاور کودک مراجعه کنید. برای اطلاعات بیشتر و آگاهی از وظایف مشاور، با سایت بچگی همراه باشید.

مشاوره کودک

مشاوره کودک نوعی درمان برای اختلالات روانی در کودکان و نوجوانان است که روی یک یا چند بیماری روانی تمرکز دارد. بسیاری از اختلالاتی که این کودکان دچار آن هستند مانند افسردگی، اندوه و اضطراب مسائلی است که بزرگسالان با آن‌ها مواجه هستند. البته اختلالات در کودکان به شکل متفاوتی بروز می‌کند. به طور مثال، کودکانی که از اختلالات افسردگی رنج می‌برند به‌جای اینکه ساکت و غمگین باشند، رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهند.

مشکلات روانی در کودکان دلایل مختلفی مانند ملاقات با افراد جدید، طلاق، مرگ والدین، سواستفاده، فقر، مشکلاتی در مدرسه و روابط اشتباه ایجاد می‌شود که سلامت روانی کودکان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

اگر والدین مشکلات روانی کودکان را پیگیری نکنند و به فکر درمان آن نباشند، ممکن است کودکان افت تحصیلی را در مدرسه تجربه کنند و در بزرگسالی دچار مشکلاتی شوند.

مشاور کودک کیست؟

مشاوران کودک متخصصان سلامت روان هستند که رویکرد ارزشمندی در مورد رشد اجتماعی، عاطفی و سلامت روان کودکان ارائه می‌دهند. آن‌ها دانش و تخصص لازم برای ارزیابی، شناسایی، تشخیص و درمان طیفی گسترده‌ای از اختلالات روانی و پریشانی روانی را دارند.

در اغلب اوقات به مشاوران کودک، روا‌شناس کودک و درمانگر نیز گفته می‌شود. این روا‌شناسان آموزش دیده‌اند تا به افکار کودک راه پیدا کنند تا بتوانند او را درک کرده و ارتباط مؤثری با آن‌ها داشته باشند. این کار به مشاور کمک می‌کند تا مسائل مربوط به سازگاری با محیط را در کودکان درک کند و درمان راحت‌تر انجام شود.

روانشناسی کودک چیست؟ و چه تأثیری بر رشد کودک دارد؟

وظایف مشاور کودک

بسیاری از کودکانی که از مشکلات روانی رنج می‌برند، با والدین خود در این رابطه صحبت نمی‌کنند و دلیل آن مشخص است که آن‌ها می‌ترسند والدین را ناامید کنند. در این بین هدف مشاوران کودک این است که مشکلات را شناسایی کرده و در کنترل احساسات به آن‌ها کمک کنند تا به زندگی سالم و عادی ادامه دهند.

در اینجا به چند تا از وظایف مشاور کودک اشاره می‌کنیم:

ارتباط با والدین

روا‌شناس کودک باید با والدین و دیگر اعضا خانواده ارتباط خوبی برقرار کنند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا مسائل روانی را بهتر در کودکان تشخیص دهند و از درمان موفق اطمینان حاصل کنند.

به طور مثال، مشاور کودک می‌تواند از والدین سؤالاتی در مورد سابقه خانوادگی بپرسد و مصاحبه‌ای با آن‌ها داشته باشد همچنین می‌تواند والدین را راهنمایی کند که چگونه به روند درمان کمک کنند یا چه انتظاراتی در طول درمان داشته باشند.

مشاوره فردی

روانشناسان کودک از مشاوره فردی نیز استفاده می‌کنند. در طول این نوع درمان، کودک را تشویق می‌کنند که حرف بزند و دنیای خود را کشف کند. این کار به مشاوران کمک می‌کند که مشکلات آن‌ها را ارزیابی کرده و احساسات آن‌ها را تشخیص دهند.

مشاوران همچنین به کودکان کمک می‌کنند که چگونه با مشکلات گذشته و مسائلی که در آینده پیش رو دارند، کنار بیایند. این کار ممکن است ترس و خشم کودکان را برانگیزد اما مهارت حله مسئله در آن‌ها تقویت می‌شود و می‌توانند از چالش‌ها عبور کنند.

بازی درمانی

روانشناس کودک با استفاده از بازی‌درمانی به درمان اختلالات و بیماری‌های عاطفی کودک مانند اختلالات یادگیری، نقص توجه، بیش‌فعالی و تعادل رشدی کمک می‌کنند.

در این نوع درمان، روانشناس کودکان را تشویق می‌کند که بازی کنند و لذت ببرند سپس بر فعالیت‌های کودک نظارت می‌کنند و رفتارهای او را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. این کار عواطف و احساسات کودک را آشکار می‌کند و کمک می‌کند که مشاور شناخت بهتری نسبت به کودک داشته باشد.

اغلب این روانشناسان به کودکان کار می‌کند که به روند عادی زندگی ادامه دهند و مانند دیگر همسالان خود شاد باشند. این کودکان کم‌کم از نظر ذهنی به پایداری می‌رسند.

بازی درمانی چیست؟ و چه تأثیری روی کودکان دارد؟

چه زمانی به مشاور کودک مراجعه کنیم؟

زمانی کودک از آسیب‌های روانی، اجتماعی یا عاطفی رنج می‌برد، وضعیت را برای والدین سخت می‌کند و آن‌ها را تحت‌فشار قرار می‌دهد زیرا والدین گیج می‌شوند و نمی‌دانند مشکل چیست یا رفتار درست کدام است. در چنین موقعیتی والدین باید به مشاور کودک مراجعه کنند.

روانشناس کودک وضعیت کودک را بررسی کرده و همه چیز را با استفاده از آزمون‌هایی ارزیابی می‌کند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند که شرایط کودک را درک کنند و بیماری او را تشخیص دهند. ارزیابی و تشخیص به‌موقع، روند درمان را سرعت می‌بخشد و برای کودک بهتر است.

بسیاری از کودکان قادر به درک مسائل عاطفی یا روان‌شناختی نیستند. آن‌ها نمی‌توانند این پیچیدگی‌ها را درک کنند، بنابراین یک مشاور خوب درک کنترل احساسات به کودک شما کمک می‌کند و از شیوه‌های درمانی مخصوص کودکان استفاده می‌کند.

به یاد داشته باشید که هدف یک روانشناس کودک، کمک به کودک شما برای عملکرد بهتر است. به همین دلیل، می‌توانید در شرایط سخت به یک مشاور کودک مراجعه کنید و از خدماتی که آن‌ها ارائه می‌دهند، بهره‌مند شوید.

علائم اختلالات روانی در کودکان

علائمی وجود دارد که نشان می‌دهد کودک از اختلالات روانی رنج می‌برد که در اینجا به چند تا از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• آن‌ها بی‌دلیل عصبانی می‌شوند و پرخاش می‌کنند.
• با موقعیت‌های جدید نمی‌توانند سازگاری پیدا کنند.
• از کابوس‌های مکرر شبانه و اختلالات خواب رنج می‌برند.
• دچار شب ادراری می‌شوند.
• نمرات آن‌ها کم می‌شود که افت تحصیلی کودکان را به دنبال دارد.
• ناراحت هستند و به صورت مداوم اضطراب دارند.
• از فعالیت‌های اجتماعی و از کارهایی که علاقه دارد، دست می‌کشد و میلی به انجام آن‌ها ندارد.
• مشکلات تغذیه و کاهش وزن
• بعضی کارها را به صورت وسواس‌گونه تکرار می‌کنند مانند شستن دست‌ها
• صحبت کردن در مورد مرگ و خودکشی
• بلند بلند حرف می‌زند.
• گوشه‌گیر می‌شود و از جمع دوری می‌کند.
• مصرف سیگار، الکل و موادمخدر
• شکایت از مشکلات جسمی در صورتی که سالم است.
• خودآزاری
• علاقه به آزار دیگران و شکستن وسایل خانه

مشاور کودک خوب

والدین باید برای انتخاب یک مشاور خوب تحقیق کنند زیرا کودک در هنگام ملاقات ناراحت و مضطرب می‌شود و گاهی خجالت می‌کشد پس بهتر است روانشناسی را انتخاب کنید که کودک با او احساس راحتی کند.

سعی کنید درباره مشاور تحقیق کنید و اعتبار، صلاحیت‌های آموزشی، رویکرد و نظرات مشتری‌ها را در نظر بگیرید. همچنین مهم است که شما از یک مشاور کودک کمک بگیرید زیرا آن‌ها تکنیک‌های درمانی را به کار می‌گیرند که واقعاً به کودک شما کمک می‌کند.

همان‌طور که در بالا اشاره کردیم رفتار و نحوه تفکر کودکان با بزرگسالان بسیار متفاوت است و لازم است روانشناس تکنیک‌هایی را بلد باشد که به کودکان کمک می‌کند.

تکنیک‌های درمانی مشاور کودک

تکنیک‌های مشاور کودک نسبت به مسائل و احساساتی که کودک تجربه می‌کند، متفاوت است که در اینجا به چند تا از این احساسات و مشکلات و روند درمان آن‌ها می‌پردازیم:

اضطراب

یکی از مزایای مشاور کودکان این است که به کودکان می‌آموزد پریشانی و اضطراب خود را کنترل کنند. به طور مثال، آن‌ها یاد می‌گیرند چطور با حملات پانیک (حملات عصبی) مقابله کنند و سالم‌تر زندگی کنند.

یک کودک مضطرب یاد می‌گیرد از تمرینات تنفسی و تکنیک‌های کنترل استرس استفاده کند. به‌طوری که آن‌ها دیگر دچار تنش نمی‌شوند یا یاد می‌گیرند زمانی تحت‌فشار هستند با یک نفر حرف بزنند و مشورت کنند. در نتیجه، دیگر خسته، سرگردان و ناامید نیستند و احساس بهتری را تجربه می‌کنند.

یک مشاور کودک به کودکان کمک می‌کند که حرف نزدن همه چیز را بدتر می‌کند و به آن‌ها یاد می‌دهد که احساسات خود را بروز دهند.

برای اطلاعات بیشتر و آگاهی از اینکه چگونه کودکان را آرام کنیم، مطالعه مقاله کاهش استرس کودک و نشانه‌های استرس در کودکان را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

طلاق

وقتی پدر و مادر تصمیم به جدایی می‌گیرند برای کودکان بسیار ناراحت‌کننده است. در اغلب مواقع کودکان خود را مقصر این جدایی می‌دانند و احساس گناه می‌کنند. آن‌ها فکر می‌کنند که دوست‌داشتنی نیستند و خودباوری آن‌ها پایین می‌آید.

این مسائل به اینجا ختم نمی‌شود و کم‌کم مشکلات مربوط به حضانت فرزند پیش می‌آید. والدین دچار تنش و درگیری می‌شوند و برای کودک می‌جنگند اما به احساسات او کاملاً بی‌توجه هستند.

زمانی شرایط بدتر می‌شود که کودک باید بین والدین یکی را انتخاب کند. آن‌ها دچار ترس، اضطراب و احساس گناه می‌شوند و قادر به تصمیم‌گیری نیستند.

خبر خوب این است که مشاوران کودک می‌توانند به این کودکان کمک کنند. آن‌ها تکنیک‌های مختلفی مانند تنفس عمیق، بازی‌درمانی، یادداشت روزانه، صحبت‌کردن با دوستان و ورزش‌کردن را به آن‌ها یاد می‌دهند تا کودکان با این مسائل راحت‌تر کنار بیایند و از این چالش‌ها عبور کنند.

طلاق والدین و راهکارهایی برای کاهش آسیب کودکان

غم و اندوه

مرگ والدین یا دوستان، مرگ حیوان خانگی و بیماری‌های جسمی می‌تواند منجر به غم شدیدی در کودکان شود که آن‌ها نمی‌توانند با این احساسات مقابله کنند. در نتیجه، این کودکان دچار احساسات گیج‌کننده‌ مانند بی‌حسی، انکار، غم، ناامیدی، افسردگی، اضطراب و خشم می‌شوند.

این کودکان به شدت دلتنگ آنچه می‌شوند که از دست داده‌اند و نمی‌دانند چگونه با آن مقابله کنند. آن‌ها الگوهای فکری اشتباهی را دنبال می‌کنند و خود را مقصر مرگ عزیزان می‌دانند یا احساس می‌کنند به زودی همه چیز نابود می‌شود. این تفکرات باعث احساس گناه شدید و غم و اندوه در آن‌ها می‌شود.

مشاور کودک به آن‌ها کمک می‌کند تا فرایند غم‌ و اندوه را بهتر درک کنند و به آن‌ها آموزش می‌دهند که تجربه احساسات متضاد بد نیست. این کار به کودکان کمک می‌کند تا احساسات خود را بروز دهند و از آن ترسی نداشته باشند. در نتیجه، روند بهبودی آن‌ها را به همراه دارد.

عزت‌نفس پایین

بسیاری از کودکان با عزت‌نفس پایین دست‌وپنجه نرم می‌کنند و احساس پوچی و بی‌ارزشی دارند. این احساسات منجر به اضطراب، افسردگی، اختلالات پرخوری، پیکا، دندان قروچه، مصرف مواد مخدر، احساسات منفی و احساس گناه و خودکشی در کودکان می‌شود.

آن‌ها این الگو فکری نامناسب را دنبال می‌کنند که والدین بدون آن‌ها راحت‌تر و بهتر زندگی می‌کنند اما مشاور کودک به آن‌ها کمک می‌کند که عزت‌نفس خود را بازیابند و با احساسات منفی مقابله کنند. به‌طوری که آن‌ها باید تصویر بزرگ‌تر را ببینند و توانایی‌های خود را باور کنند.

همچنین روا‌شناس به آن‌ها آموزش می‌دهد که افکار صحیح را در مورد خود پرورش داده و آن‌ها را تکرار کنند تا الگوهای صحیح فکری جایگزین الگوهای غلط شود.

سخن پایانی

در این مطلب به وظایف مشاور کودک و اینکه چطور می‌توانند در شرایط سخت به کودکان کمک کنند، اشاره کردیم. شما نیز حتماً این مقاله را مطالعه کنید تا رفتارهای ناگهانی کودک را تشخیص داده و برای رفع مشکلات روانی و اختلالات از یک مشاور کودک کمک بگیرید.

سؤالات متداول